زانست بەندێ 14، پشکا 1 ٫ العلوم للجميع للصف ٩ الفصل ١٤ الجزء ١
1 چالاکییا تیشکدانێ بۆ ماددەکێ تیشکدەر بۆ نیڤەکا هەبیت پشتی بۆرینا دەمەکی بڕا وی نیڤ تەمەنە . 2 ٲ . 3 بێکرێل ئەو کانزایێ تیشکدەر دانا لسەر تابلۆیەکی فۆتۆگرافی یا پێچایی ب کاغەزەکێ ، شبەر کەشێ گرتی ب ئەوران ، ماددە دانا لسەر ڕەفا پەرتووکخانێ ، پشتی چەند ڕۆژان تابلۆیا فۆتۆگرافی دیار بوو و وێنە ڕوون یا کانزای دیت . 4 مفا : ٲ- دەستنیشانکرنا تەمەنێ بەردبوان ، ب- دەستنیشانکرنا هندەک ئارێشێن ساخلەمیێ . زیــان : ٲ- داخوارنا کانزا ، ب- زیانێ دگەهینیتە خانێن زیندەوەران . 5 دەمێ ئێک چارێک بمینیت واتە دوو نیڤ تەمەن بۆرینە 2 × 1.3 = 2.6 ملیار سال 6 چار نیڤ تەمەن . 7 تەنوکێن ئەلفا : دشێین ڕاوەستینن ب کاغەزەکێ ، تەنوکێن بێتا : دشێین ڕاوەستینن ب پەڕەکی ئەلەمنیوم ، تەنوکێن گاما : دشێین ڕاوەستینن ب قورقشمی یان کۆنکرێتێ چیمەنتۆ . 8 چونکی نیڤ تەمەنێ یۆرانیوم - 238 گەلەک یێ مەزنە ب بەراوردکرن دگەل تەمەنێ تیرێ یێ خەملاندی ، وب ڤێ چەندێ بڕەکا کێم ژ یورانیومی یا شیبوویی .وهەروسا پێشبینی ناهێتە کرن کو یۆرانیوم دناڤ دارێ دا هەبیت . 9 تەنوکێ ئەلفا ژ دوو پرۆتۆن و